(អាមេរិក)៖ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអន្តរជាតិ តាមរយៈទិន្នន័យបានមកពី តេឡេស្កូបអវកាស Hubble របស់អង្គការ NASA និង ESA ទើបតែបានប្រទះឃើញ សារធាតុ ស៊ុលផួ (ស្ពាន់ធ័រ) ឌីអុកស៊ីត (Sulfur dioxide) នៅលើផ្ទៃនៃព្រះចន្ទទឹកកក យូរ៉ូប៉ា (Europa) ដោយពួកគេបានជឿជាក់ថា វត្ថុធាតុទាំងនោះអាចមានប្រភពមកពី ព្រះចន្ទភ្នំភ្លើង អាយអូ (Io) របស់ភពព្រហស្បតិ៍ (Jupiter) ដែលជាភពឧស្ម័នយក្សលេខ ១ ប្រចាំនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យយើងនេះ។
ការស្រាវជ្រាវ និងរកឃើញជាបឋមខាងលើនេះ ត្រូវបានដឹកនាំដោយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ មកពីវិទ្យាស្ថាន Southwest Research Institute (SwRI) តាមរយៈការអង្កេតព្រះចន្ទ Europa ដោយប្រើប្រាស់រលកសញ្ញាស្វាយអ៊ុលត្រា (ultraviolet wavelengths) នៃតេឡេស្កូបអវកាស Hubble។ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះ បានបង្កើតចេញជាផែនទីដំបូង នៃវត្តមានសារធាតុ ស៊ុលផួរ-ឌីអុកស៊ីត នៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទទឹកកកនោះ។
បើតាមក្រុមអ្នកសិក្សារបស់ SwRI បានឲ្យដឹងទៀតថា សារធាតុ ស៊ុលផួរ-ឌីអុកស៊ីត ដែលត្រូវបានរកឃើញខាងលើនេះ មានចំនួនច្រើន និងគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដ៏ធំធេង ជាងការរកឃើញកាលពីមុន ដែលអាចឲ្យយើងមើលឃើញដោយផ្ទាល់ (visible) ផង និងតាមរយៈរលកសញ្ញាស្វាយអ៊ុលត្រាផង។
ជុំវិញការប្រទះឃើញ ដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលខាងលើនេះ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានធ្វើការសន្និដ្ឋានជាបឋមថា សារធាតុ ស៊ុលផួរ-ឌីអុកស៊ីត ទាំងអស់នោះ ទំនងជាមានប្រភពមកពីព្រះចន្ទ Io។ Io ត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ថា ជាទីឋានសំបូរដោយភ្នំភ្លើងសកម្មច្រើនបំផុត ប្រចាំនៅក្នុងប្រព័ន្ធព្រះអាទិត្យយើងនេះ ខណៈសារធាតុ ស៊ុលផួរ-ឌីអុកស៊ីត អាចត្រូវបានជះចេញពីខ្លួនវា តាមរយៈបន្ទុះភ្នំភ្លើង ហើយខ្ទាតឡើងទៅកាន់ទីអវកាស រួចក៏ធ្លាក់ទៅលើផ្នែកមួយរបស់ព្រះចន្ទ Europa ដែលគោចរជុំវិញភពព្រហស្បតិ៍ ជាមួយគ្នានោះតែម្តង។
គួរបញ្ជាក់ថា កត្តាដែលអាចជំរុញឲ្យដំណើរការខាងលើ កកើតឡើងទៅរួចនោះ គឺដោយសារតែកម្លាំងម៉ាញេទិច ដ៏ប្រទាក់ក្រលារបស់ភពព្រហស្បតិ៍ ដែលជាមេនៃព្រះចន្ទទាំង ២។ បេសកកម្ម Europa Clipper ដែលនឹងទៅដល់ប្រព័ន្ធ Jupiter នៅឆ្នាំ ២០៣០ អាចនឹងឆ្លៀតឱកាសសិក្សា អំពីវត្តមាននៃសារធាតុ ស៊ុលផួរ-ឌីអុកស៊ីត នោះ បន្ថែមពីលើការស្រាវជ្រាវ អំពីមហាសមុទ្រទឹករាវក្រោមផ្ទាំងទឹកកក នៃព្រះចន្ទ Europa ដែលគេសង្ស័យថា អាចកំពុងលាក់ជីវិត៕
ប្រែសម្រួល៖ Cambo Space / ឥន្ទ វុត្ថា (រក្សាសិទ្ធិ)
ប្រភព៖ SPACE (ថ្ងៃអង្គារ ទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២)