(បរទេស)៖ ផ្ទៃមេឃពេលរាត្រីមើលទៅហាក់បីដូចជា កំពុងបោកបញ្ឆោតលោកអ្នកថា អ្វីៗគ្រប់យ៉ាងកំពុងស្ថិតនៅទ្រឹង ប៉ុន្តែតាមការពិត «ចក្រវាលទាំងមូលកំពុងពង្រីកខ្លួនឥតឈប់ឈរ» ដែលមានន័យថា អ្វីៗទាំងអស់នៅតែបន្តវិវឌ្ឍទៅមុខ ឥតឈប់ឈរឡើយ។ ឥឡូវនេះផែនទីថ្មី ដែលបង្ហាញពីកាឡាក់ស៊ីឆ្ងាយៗ ក្នុងចំនួនខ្ទង់រាប់ម៉ឺន កំពុងជួយអ្នកស្រាវជ្រាវគណនាអាយុ និងអត្រាពង្រីករបស់ចក្រវាល (Universe) ជាមួយនិងភាពជាក់លាក់ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក និងកាន់តែគាំទ្របន្ថែមទៀត ចំពោះទ្រឹស្តីនៃការពង្រីកខ្លួនរបស់ចក្រវាល។
ចក្រវាលមួយនេះត្រូវបានគេគណនាថា មានអាយុកាលប្រមាណ ១៣.៨ពាន់លានឆ្នាំ ប៉ុន្តែសម្រាប់ផ្កាយ មេស៊ូសេឡាហ៍ (Methuselah) ដែលហាក់ដូចជា ចាស់ជាងចក្រវាលទៀតនោះ បាននិងកំពុងចោទជាសំនួរអំពីការប៉ាន់ប្រមាណ អាយុពិតប្រាកដរបស់ចក្រវាលនេះ។ ដើម្បីគណនាអត្រាពង្រីកនៃចក្រវាល ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រប្រើប្រាស់ឯកតារង្វាស់ ដែលគេស្គាល់ថា Hubble constant (ការគណនាលើភាពទាក់ទងគ្នារវាង ល្បឿននៃកាឡាក់ស៊ីឆ្ងាយៗ និងចម្ងាយរបស់កាឡាក់ស៊ីទាំងនោះ) ដែលត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណក្នុងរង្វង់ ៧៥ គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី សម្រាប់រៀងរាល់ ៣.២៦ លានឆ្នាំពន្លឺ ឬស្មើនឹង ១ megaparsec។ ប៉ុន្តែអត្រានៃការពង្រីកនោះ ក៏បង្ហាញពីភាពច្របូកច្របល់ផងដែរ ព្រោះតែវិធីសាស្រ្តផ្សេងៗក្នុងការគណនា ដែលផ្តល់តម្លៃខុសៗគ្នា។
ឥឡូវនេះ ជាមួយនិងផែនទីថ្មីដែលហៅថា Cosmicflows-4 ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវកំពុងខិតកាន់តែជិតជាងពេលណាៗទាំងអស់ ដើម្បីបង្ហាញពីអាយុ និងទំហំនៃចក្រវាឡកាន់តែជាក់លាក់ ដោយគណនាតាមរូបមន្ត Hubble constant ខាងលើនេះ។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានប្រើវិធីសាស្រ្តចំនួន ៨ នៃការវាស់វែងចម្ងាយកាឡាក់ស៊ីនានាពីផែនដី ដោយវិធីសាស្ត្រ ២ ក្នុងចំណោមនោះ គឺជារបស់ពួកគេផ្ទាល់ ខណៈវិធីសាស្រ្តផ្សេងទៀត បានមកពីការសិក្សាពីមុនៗ។ តាមរយៈការប្រៀបធៀបវិធីសាស្រ្តផ្សេងគ្នាទាំងអស់នេះ ទើបអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចបង្កើត «ផែនទីចក្រវាល» ត្រឹមត្រូវជាងមុន។
សម្រាប់ផែនទីថ្មីហៅថា Cosmicflows-4 មួយនេះ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានវាស់ចម្ងាយ និងល្បឿនរវាងកាឡាក់ស៊ីចំនួន ៥៦,០០០ នោះ នៅពេលដែលពួកវាផ្លាស់ទីទៅឆ្ងាយពីគ្នា។ ចម្ងាយ និងល្បឿននៃកាឡាក់ស៊ីទាំងនោះ (ដែលកាឡាក់ស៊ីនីមួយៗសុទ្ធតែមានផ្ទុក ផ្កាយរាប់រយពាន់លានដួង) អាចផ្តល់ការយល់ដឹងបន្ថែមដល់មនុស្សលោកយើង អំពីទំហំនៃចក្រវាល ហើយជួយឲ្យក្រុមវិទ្យាសាស្ត្រកំណត់កាលបរិច្ឆេទ នៃការកើតមានបន្ទុះ ប៊ីកប៊ែង (Big Bang) កាន់តែមានភាពច្បាស់លាស់ជាងមុនផងដែរ។
«តាមរយៈការរួមបញ្ចូលគ្នា នូវឧបករណ៍ប្រកបដោយភាពជឿទុកចិត្ត និងសម្បូរបែបរបស់ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ពួកគេអាចវាស់ចម្ងាយនៃកាឡាក់ស៊ី និងអត្រានៃការពង្រីករបស់់ចក្រវាល និងពេលវេលា ចាប់តាំងពីចក្រវាលមួយនេះ បានកើតមកជាមួយនឹងភាពជឿជាក់ជាងមុន ២-៣%», នេះបើតាមការពន្យល់ដោយលោក Brent Tully តារាវិទូនៅវិទ្យាស្ថានតារាសាស្ត្ររដ្ឋហាវ៉ៃ សហរដ្ឋអាមេរិក (HIA) និងជាសហប្រធាននៃកម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីបង្កើតចេញជាផែនទីថ្មីខាងលើនេះ។
តើអ្វីមួយដែលគ្មានដែនកំណត់ អាចត្រូវបានគូសវាសចេញជាផែនទីដោយរបៀបណា? គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថា ចក្រវាលមួយនេះលាតសន្ធឹងទៅដល់ចម្ងាយប៉ុន្មាននោះទេ ប៉ុន្តែដើម្បីបង្កើតផែនទី Cosmicflows-4 (ជាផែនទីនៃជ្រុងតូចមួយរបស់ចក្រវាល) ក្រុមស្រាវជ្រាវបានកំណត់ចម្ងាយ និងល្បឿននៃកាឡាក់ស៊ីរាប់ពាន់ តាមវិធីសាស្ត្រចំនួន ៨ ផ្សេងៗពីគ្នា។ ពួកគេបានប្រើប្រាស់ទិន្នន័យ បានមកពីការសិក្សាផ្ទាល់របស់ពួកគេ និងទិន្នន័យផ្សេងៗទៀតផងដែរ ដោយភាគច្រើនបានមកពីការវាស់ស្ទង់ហៅថា «ALFALFA HI» ដោយប្រើប្រាស់តេឡេស្កូប Arecibo ដែលបច្ចុប្បន្នលែងដំណើរការទៅហើយ នៅលើកោះ Puerto Rico។
កាឡាក់ស៊ីនានាតែងតែមានរង្វិល ហើយអត្រានៃរង្វិលរួមជាមួយនឹងពន្លឺ និងធាតុផ្សេងៗទៀត ដែលប្រៀបបីដូចជា «លេខបាកូដ» (barcode) នៃពន្លឺដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រហៅថា វិសាលគម (Spectra) នោះ អាចប្រាប់យើងឲ្យដឹងអំពីរយៈចម្ងាយ នៃកាឡាក់ស៊ីនីមួយៗបាន។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានព្យាយាមជំរុញ លទ្ធភាពដែលអាចកើតមានកំហុសនោះ ឲ្យមកស្ថិតនៅកម្រិតទាបបំផុត តាមរយៈការបញ្ចូលវិធីសាស្ត្រនៃការវាស់វែង និងកំណត់រយៈចម្ងាយយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាច្រើន ពីកាឡាក់ស៊ីផ្សេងៗគ្នា។
គួរបញ្ជាក់ថា វិសាលភាពនៃចក្រវាលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដែលមនុស្សលោកអាចអង្កេតឃើញ (Observable Universe) នោះ គឺមានកាំ (Radius)ស្មើនឹងជាង ៤៦.៥ ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺ ឬស្មើនឹងអង្កត់ផ្ចិត (Diameter) ជាង ៩៣ ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺ។ នៅក្នុងរង្វង់ចក្រវាលដែលយើងអាចអង្កេតឃើញនេះ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានគណនាថា ប្រហែលជាមានកាឡាក់ស៊ីសរុប ២ទ្រីលាន ឬ ២ពាន់ពាន់លានកាឡាក់ស៊ីណោះ៕
ប្រែសម្រួល៖ ឥន្ទ វុត្ថា (Cambo Space)
ប្រភព៖ SPACE (ថ្ងៃចន្ទ ទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២)