(បរទេស)៖ អំលុងចុងខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤នេះ ទំព័រហ្វេសបុក (page) ផ្លូវការមួយរបស់អង្គការ NASA មានឈ្មោះថា NASA Climate Change ដែលមានអ្នកតាមដាន (followers) ប្រមាណ ១.៦លាននាក់ទូទាំងពិភពលោកនោះ បានប្តូររូប Profile ថ្មី ដែលបាននិងកំពុងធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើនតក់ស្លុត រួមទាំងអ្នកតាមដានជាច្រើននៅប្រទេសកម្ពុជាយើងផងដែរ។
ប៉ុន្តែ, នេះមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេ ព្រោះរបាយការណ៍អំពីភាពមិនប្រក្រតី នៃធាតុអាកាសភពផែនដីនេះ (ការកើនឡើងកម្តៅយ៉ាងគំហុកនៅទូទាំងពិភពលោក) ត្រូវបាន NASA បញ្ចេញដំបូងតាំងតែពីខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ មកម្ល៉េះ។ ដូច្នេះ Cambo Space សូមធ្វើការបកស្រាយត្រួសៗជូនប្រិយមិត្តឡើងវិញ។
- តើរូប Profile ថ្មីរបស់ទំព័រហ្វេសបុក NASA នោះមានន័យដូចម្តេច?
យោងតាមលទ្ធផលវិភាគរបស់ NASA បានឱ្យដឹងថា សីតុណ្ហភាពជាមធ្យម លើផ្ទៃផែនដីក្នុងឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅនេះ គឺក្តៅបំផុតមិនធ្លាប់មាននៅក្នុងកំណត់ត្រា។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមកពីវិទ្យាស្ថានសិក្សាផ្នែកអវកាស (Goddard Institute for Space Studies ឬ GISS) របស់អង្គការ NASA នៅទីក្រុងញូយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក បានឲ្យដឹងថា សីតុណ្ហភាពសកលលោកនៅឆ្នាំ២០២៣ គឺមានកម្រិត «១.១អង្សាសេ» លើសពីមធ្យមភាគដែល NASA បានយកមកធ្វើជាមូលដ្ឋានព្យាករណ៍ (ឆ្នាំ១៩៥១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨០) នោះទៅទៀត ឬមានន័យថា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅនេះ គឺក្តៅជាងការព្យាករណ៍ទុកមុនរហូតដល់ទៅ ១.១អង្សាសេឯណោះ។
កាលពីអំលុងឆ្នាំ២០២៣ មនុស្សរាប់រយលាននាក់នៅជុំវិញពិភពលោក បានជួបប្រទះនឹង «រលកកម្តៅកម្រិតខ្លាំង» ហើយរៀងរាល់ខែចាប់ពីខែមិថុនា ដល់ខែធ្នូ នៃឆ្នាំ២០២៣នោះ ក៏បានបង្កើតកំណត់ត្រាថ្មី «ជាខែក្តៅបំផុតមិនធ្លាប់មាន» សម្រាប់ខែទាំង៦នេះផងដែរ ខណៈខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ គឺជាខែកក្កដាដែលក្តៅបំផុតមិនធ្លាប់មាន គិតចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមធ្វើកំណត់ត្រា។ សរុបមក ភពផែនដីមានសីតុណ្ហភាពប្រហែលប្រហែល ១.៣៦អង្សាសេ ក្តៅជាងសីតុណ្ហភាពកម្រិតមធ្យមនៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ នៅមុនពេលដែលកំណត់ត្រាសម័យទំនើបចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥១ (ពាក់កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី២០) បានចាប់ផ្តើមធ្វើឡើង។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោក ហ្គាវីន ស្កាមីដត៍ (Gavin Schmidt) នាយកវិទ្យាស្ថាន GISS របស់ NASA បានពន្យល់ថា «ការឡើងកម្តៅលើសពីការរំពឹងទុក ដែលយើងកំពុងជួបប្រទះនេះ មិនមែនជាអ្វីដែលយើងធ្លាប់បានឃើញពីមុនមកនោះទេ…។ វាត្រូវបានជំរុញជាចម្បងដោយ កត្តាមនុស្ស ដែលនៅបន្តការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈ ហើយយើងកំពុងមើលឃើញ ផលប៉ះពាល់ដូចជា រលកកម្តៅកើនឡើង ភ្លៀងធ្លាក់យ៉ាងគំហុក និងគ្រោះទឹកជំនន់ញឹកញាប់នៅតាមតំបន់ជាប់ឆ្នេរសមុទ្រជាដើម…»។
ទោះបីជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមានភស្តុតាង ដើម្បីបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់លាស់ថា និន្នាការឡើងកំដៅរយៈពេលវែងរបស់ភពផែនដីនេះ បាននិងកំពុងត្រូវបានជំរុញ ដោយសកម្មភាពរបស់មនុស្សលោកក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែពិនិត្យមើល «ព្រឹត្តិការណខ្លះទៀត» ដែលអាចមានឥទ្ធិពលលើ ការប្រែប្រួលសីតុណ្ហភាពធាតុអាកាសប្រចាំឆ្នាំ ឬជាច្រើនឆ្នាំជាប់ៗគ្នាផងដែរដូចជា «បាតុភូតរលកកម្តៅ អ៊ែល នីញ៉ូ (El Nino), ការបំពុលខ្យល់អាកាសតាមរយៈសារធាតុគីមីផ្សេងៗផលិតដោយមនុស្ស និងបន្ទុះភ្នំភ្លើងជាដើម»។
សរុបសេចក្តីមក ផែនទី (រូប profile ថ្មីរបស់ផេក NASA Climate Change) ដែលមានពណ៌ក្រហម ទឹកក្រូច លឿង និងខៀវនេះ គឺបង្ហាញអំពីដំណើរផ្លាស់ប្តូរដ៏មិនធម្មតា នៃសីតុណ្ហភាពទូទាំងសកលលោក។ សម្រាប់សីតុណ្ហភាពនៅកន្លែងដែលធម្មតា (មិនមានការប្រែប្រួលខុសប្រក្រតី) ត្រូវបានបង្ហាញជាពណ៌ស, ខ្ពស់ជាងសីតុណ្ហភាពធម្មតាត្រូវបានបង្ហាញជាពណ៌ក្រហម ហើយទាបជាងសីតុណ្ហភាពធម្មតា ត្រូវបានបង្ហាញជាពណ៌ខៀវ។
សីតុណ្ហភាពកម្រិតធម្មតា ដែលអង្គការ NASA បានយោងទៅលើនោះ គឺជាលទ្ធផលមូលដ្ឋានសម្រាប់ជាបង្អែកដល់ការសិក្សាប្រៀបធៀបមកទល់នឹងបច្ចុប្បន្ន ហើយក៏ជាលទ្ធផលដែលត្រូវបានគណនាក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំពីឆ្នាំ១៩៥១ ដល់ឆ្នាំ១៩៨០នោះឯង ខណៈរូប Profile ថ្មីរបស់ផេក NASA Climate Change នេះ គឺតំណាងឲ្យភាពមិនប្រក្រតីនៃសីតុណ្ហភាពភពផែនដី កាលពីឆ្នាំ២០២៣៕
ប្រែសម្រួល៖ ឥន្ទ វត្ថា (Cambo Space)
ប្រភព៖ NASA/Goddard (ថ្ងៃអង្គារ ទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤)