(បរទេស)៖ ប្រសិនបើយើងនិយាយពីការបញ្ជូនទិន្នន័យពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ ឬពីឧបករណ៍មួយទៅឧបករណ៍មួយទៀត នោះគឺប្រាកដណាស់ថាត្រូវការឧបរណ៍សម្រាប់បញ្ជូន មធ្យោបាយក្នុងការបញ្ជូន និងឧបករណ៍សម្រាប់ទទួល។ វាមិនខុសគ្នានោះទេរវាងបណ្តាញផ្ទេរទិន្នន័យដោយមានខ្សែ ឬឥតខ្សែលើភពផែនដីទៅនឹងការផ្ទេរទិន្នន័យឆ្លងកាត់ទីអវកាស គ្រាន់តែការឆ្លងកាត់ទីអវកាសយើងមានវិធីតែមួយគត់ នោះគឺតាមរយៈបណ្តាញឥតខ្សែ។
ដើម្បីឲ្យគ្រប់គ្នាងាយយល់ យើងសូមលើកយកឧទាហរណ៍នៃការបញ្ជូនទិន្នន័យទៅវិញទៅមករវាងភពផែនដី និងភពអង្គារ (Mars) តែមួយបានហើយ ថាតើការបញ្ជូន ផ្ទេរ និងទទួលទិន្នន័យដូចជាសំឡេង រូបភាព ឬមួយក៏សូម្បីតែវីដេអូនោះ ប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេច ហើយមានការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងកម្រិតណាខ្លះ។ ខាងក្រោមនេះយើងសូមផ្តោតសំខាន់លើការបញ្ជូនទិន្នន័យទៅវិញទីមក រវាងយាន Curiosity តែមួយប៉ុណ្ណោះព្រោះវានឹងងាយឲ្យប្រិយមិត្តឈ្វេងយល់ និងតបតាមសំណូមពរជាច្រើនរួចមកហើយឲ្យ Cambo Space ធ្វើការបកស្រាយប្រធានបទនេះ៖
១៖ ការបញ្ជូនយាន Curiosity ទៅភពអង្គារ និងប្រភេទនៃឧបករណ៍ទាក់ទង
គ្រឿងយន្តស្រាវជ្រាវភពអង្គារ Curiosity ដែលមានទម្ងន់តែឯង ៨៩៩kg ត្រូវបានបញ្ជូនចេញពីភពផែនដី កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ និងបានទៅចុះចតក្នុងក្រហូង Gale ស្ថិតនៅក្បែរតំបន់អេក្វាទ័រភពអង្គារ (អឌ្ឍគោលខាងត្បូង) នៅថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២។
នៅជាប់ខ្លួនយាន Curiosity មានអង់តែន UHF (Ultra High Frequency) ចំនួន ២គ្រឿង ដោយអង់តែនទី១មានតួនាទីសម្រាប់បាញ់បញ្ជូនទិន្នន័យពីយាននេះទៅផ្កាយរណប ដែលនៅគោចរស្រាប់ជុំវិញភពអង្គារ រួចទើបផ្ទេរបន្តមកកាន់ភពផែនដី និងអង់តែនទី២គឺសម្រាប់បាញ់បញ្ជូនទិន្នន័យដោយផ្ទាល់ រវាងយាននោះ និងភពផែនដីតែម្តង។
សម្រាប់នៅលើភពផែនដី ក្រុមការងារអង្គការ NASA ដែលទទួលបន្ទុកលើការបញ្ជា និងទទួលទិន្នន័យពីបេសកកម្ម Curiosity មានចានផ្កាយរណប (large antenna dishes) ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រព័ន្ធទាក់ទងរួមនោះគឺ Deep Space Network (DSN)។ ចានផ្កាយរណបរបស់ DSN ត្រូវបានបំពាក់នៅទីតាំងមួយចំនួនលើផែនដីដូចជា តំបន់ Goldstone រដ្ឋ California សហរដ្ឋអាមេរិក, ប្រទេសអេស្ប៉ាញ និងទីក្រុងកង់បេរ៉ា នៃប្រទេសអូស្ត្រាលីផងដែរ។
២៖ ដំណើរនៃប្រតិបត្តិការរវាងផែនដី និងភពអង្គារ
និយាយចំពោះតែយាន Curiosity ដដែលគឺអង់តែនរបស់វា ទុកសម្រាប់ទទួលសារបញ្ជាពីផែនដីផង និងបាញ់បញ្ជូនទិន្នន័យនានា (ជាសំឡេង, រូបភាព និងវីដេអូជាដើម) មកកាន់ភពផែនដីវិញផង។ ករណីដែល Curiosity ប្រើប្រាស់អង់តែនដើម្បីបាញ់បញ្ជូនទិន្នន័យផ្ទាល់ពីខ្លួនវា មកកាន់ភពផែនដីនោះល្បឿនក្នុងការបញ្ជូនទិន្នន័យគឺ 32 គីឡូបៃត៍ (Kbit) ក្នុងមួយ១វិនាទី ប៉ុន្តែប្រសិនបើវាផ្ទេរទៅកាន់ផ្កាយរណបសង្កេតភពអង្គារដូចជា MRO (Mars Reconnaissance Orbiter) និងមួយទៀតគឺ Mars Odyssey សិននោះ ល្បឿននៃការបញ្ជូនបន្តមកផែនដីនឹងកើនដល់ 2 ម៉េហ្គាបៃត៍ (Mbit) ក្នុងមួយវិនាទី។
សម្រាប់រយៈពេលនៃការផ្ញើពាក្យដូចជា Hello! ទៅកាន់យាន Curiosity គឺអាស្រ័យទៅលើរយៈចម្ងាយរវាងភពផែនដី និងភពអង្គារផងដែរ តែយើងអាចគិតជាមធ្យមបានថា ពាក្យ Hello នោះនឹងត្រូវការពេល ១៤នាទី ដើម្បីចល័តពីផែនដី ទៅដល់ភពអង្គារ។ ពេលវេលាបញ្ជូនទិន្នន័យតែងប្រែប្រួលដោយសារតែផែនដី និងភពអង្គារមានគន្លងគោចរខុសគ្នា (ភពអង្គារស្ថិតនៅឆ្ងាយពីព្រះអាទិត្យជាងផែនដី) ដូច្នេះភពទាំង២មានពេលដែលមកកៀកគ្នាបំផុតក្នុងរង្វង់ ៦០លានkm និងឆ្ងាយបំផុតក្នុងរង្វង់ ៤០០លានkm។
ពេលយើងនិយាយពីការបញ្ជូនទិន្នន័យពីភពអង្គារមកផែនដី នោះនៅលើផែនដីមានចានផ្កាយរណប DSN ដើម្បីចាប់ទិន្ន័យទាំងនោះតាមរលកសញ្ញាវិទ្យុ (Radio Signals) ហើយទាំងអស់នេះគឺចូលទៅកាន់ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រដែលគ្រប់គ្រងបេសកកម្ម Curiosity នោះឯង។ ទាំងការទទួលទិន្នន័យពី Curiosity និងបញ្ជាទៅកាន់ Curiosity វិញគឺតាមរយៈចានផ្កាយរណប DSN ទាំងអស់។
សរុបសេចក្តីមក ការទាក់ទងគ្នារវាងភពផែនដី និងយានអវកាសនានា ក្នុងនោះរួមមានទាំង Voyager-1 និង Voyager-2 គឺតាមរយៈវិធីសាស្ត្រដូចខាងលើនេះឯង។ តែយ៉ាងណា កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ អង្គការ NASA ទើបតែសម្រេចបាននូវបច្ចេកវិទ្យាថ្មី នោះគឺប្រព័ន្ធបាញ់កាំរស្មីឡាស៊ែរ (Laser Beam) ជាប់យានអវកាស Psyche ដោយបានតេស្តបាញ់បញ្ជូនវីដេអូកម្រិតគុណភាពខ្ពស់ (UHD ឬ 4K) រយៈពេល ១៥វិនាទី ពីរយៈចម្ងាយ ៣០លានគីឡូម៉ែត្រមកកាន់ភពផែនដី ប្រើប្រាស់ពេលតែ ២នាទីប៉ុណ្ណោះ ឬស្មើនឹង ២៦៧MBs/១វិនាទី ក្នុងកម្រិតអតិបរមា៕
រៀបរៀង និងប្រែសម្រួល៖ Cambo Space (ឥន្ទ វត្ថា)
ប្រភព៖ NASA (ថ្ងៃចន្ទ ទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥)