យល់ដឹងអំពីប្រហោងចក្រវាល «Supervoid» ដែលយើងធ្លាប់ងឿងឆ្ងល់… (UPDATE)
(បរទេស)៖ កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ប្រហោងដ៏ធំបំផុតដែលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រឲ្យឈ្មោះថា «Supervoid» ឬហៅថា «ប្រហោងចក្រវាល» ដែលមុខកាត់របស់វាមានវែងរហូតដល់ទៅ ១.៨ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺឯណោះ (១ឆ្នាំពន្លឺ = ៩.៤៦ទ្រីលានគីឡូម៉ែត្រ) គឺពិតជាទំហំដែលមិនគួរឲ្យជឿទាល់តែសោះតែម្តង ត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងចក្រវាល (Universe)។
តាមពិត Supervoid គឺជាប្រហោង ឬលំហដ៏ធំធេង ដែលមនុស្សមិនទាន់អាចកំណត់ធាតុពិតរបស់វានោះឡើយ ប៉ុន្តែជាការពិតវាកំពុងធ្វើឲ្យប្រហោងខ្មៅមហាយក្ស (Supermassive Black Hole) ដែលយើងធ្លាប់តែភ័យខ្លាច ពេលលឺព័ត៌មាននានាអំពីវានោះ ក្លាយមកនៅត្រឹមតែជាវត្ថុតូចល្អិតមួយប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបទៅនឹង Supervoid។ បើយើងគិតពីទំហំរបស់ ប្រហោង ឬលំហដ៏ងងឹតនោះ គឺអាចស្តុកកាឡាក់ស៊ីធំៗជាងកាឡាក់ស៊ី Milky Way យើងរហូតទៅដល់រាប់សិបឯណោះ ដែលវាពិតជារឿងមិនធម្មតានោះទេ។
ប្រហោងចក្រវាល Supervoid ដែលស្ទើរតែគ្មានអ្វីសោះនៅក្នុងនោះ ត្រូវបានរកឃើញដោយក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមួយក្រុមនៃសកលវិទ្យាល័យរដ្ឋ Hawaii សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយពួកគេបានរកឃើញ Supervoid នោះនៅពេលដែល ធ្វើការអង្កេតលើកាឡាក់ស៊ីនានាក្នុងចក្រវាល ហើយនាពេលនោះស្រាប់តែកាឡាក់ស៊ីក្នុងចំនួនជាង ១០,០០០ ហាក់ដូចជាបាត់វត្តមាន។ ពួកគេក៏បានចោទជាសំនួរបែបកំប្លែងថា តើកាឡាក់ស៊ីទាំងនោះ បានធ្លាក់ចូលក្នុងប្រហោងងងឹតបាត់ទៅហើយឬ?
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងបេសកកម្មកាលពីឆ្នាំ២០១៥នោះ តារាវិទូមួយរូបឈ្មោះ អ៊ីសវ៉ាន ហ្សាពូទី (István Szapudi) ដែលកំពុងដឹកនាំក្រុមការងារខាងលើនេះ ក៏បាននិងកំពុងសិក្សាអំពីទ្រិស្តី Big Bang ជាមួយគ្នាផងដែរ ហើយពីមុនមកលោកធ្លាប់អះអាងថា ការរកឃើញប្រហោងងងឹត ឬទទេនៅក្នុងចក្រវាលយើងនេះ ពិតជារឿងមួយដែលមិនអាចទៅរួចនោះឡើយ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមួយរូបទៀតគឺ លោក អ៊ែនដ្រាស៍ កីវ៉ាក (András Kovács) មកពីសកលវិទ្យាល័យ អ៊ីតវ៉ូស ឡរែនដ៍ (Eötvös Loránd) ក្នុងទីក្រុង ប៊ូដាពេសត៍ (Budapest) ប្រទេសហុងគ្រី ដែលបានសិក្សាអំពី Supervoid នេះដែរបាននិយាយថា «នេះជាប្រហោងងងឹត (ប្រហោងចក្រវាល) Supervoid ដ៏មហាធំអស្ចារ្យបំផុត ដែលមិនធ្លាប់ត្រូវបានរកឃើញនោះឡើយ»។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រខាងលើនេះ បានសង្កត់ធ្ងន់ទៀតថា «បើយើងយកទីកន្លែងទំនេរទាំងឡាយក្នុងចក្រវាឡរួមបញ្ចូលគ្នា នោះ Supervoid នេះគឺជាអ្វីមួយដែលកម្របំផុតមិនធ្លាប់មាននោះឡើយ។ យើងអាចរំពឹងថា មានប្រហោងងឹតមហាធំរបៀបនេះ តែពីរទៅបីប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងចក្រវាឡទាំងមូល (ចង់សម្តៅលើចក្រវាលដែលយើងអាចសង្កេតឃើញ (Observable Universe) ដែលមានអង្កត់ផ្ចិត ៩៣ពាន់លានឆ្នាំពន្លឺ)»។
អ្វីៗដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ គឺជាព័ត៌មានដែលបានផ្សព្វផ្សាយ កាលពីឆ្នាំ២០១៥ ហើយសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤នេះ ការពន្យល់គឺមានលក្ខណៈងាយយល់ និងសាមញ្ញប៉ុណ្ណោះ។ ប្រហោងចក្រវាល Void (សម្រាប់ខ្នាតតូច) និង Supervoid (សម្រាប់ខ្នាតធំ) គឺសម្តៅទៅលើតំបន់មួយចំនួនក្នុងចក្រវាល ដែលមិនសូវមានកាឡាក់ស៊ី ឬខ្សត់កាឡាក់ស៊ីខ្លាំងតែម្តង។ យើងអាចប្រៀបប្រដូចស្ថានភាពបែបនេះ ទៅនឹងតំបន់វាលខ្សាច់មួយនៅក្នុងដែនដីដ៏ធំធេងនៃសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនសូវមានមនុស្សរស់នៅ ឬអាចគ្មានសោះតែម្តង។
គួរបញ្ជាក់ថា Supervoid ខាងលើនេះ អាចចាត់ទុកថាមានទំហំធំធេងជាងគេហើយ តាមរយៈការសង្កេតដោយតេឡេស្កូប PS1 និង WISE ដោយការសម្លឹងទៅកាន់ ផ្ទៃមេឃត្រង់តារានិករ Eridanus ហើយបើមើលក្នុងផែនទីចក្រវាលក្នុងទម្រង់ microwave គេឃើញ Supervoid នោះស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ Cold Spot របស់ចក្រវាល។ CMB Cold Spot ឬ WMAP Cold Spot ជាតំបន់ត្រជាក់របស់ចក្រវាល ព្រោះតែវាជាលំហដែលក្សត់កាឡាក់ស៊ី។
សម្រាប់ការរាប់ចំនួនឲ្យជាក់លាក់តែម្តងនៃ Void និង Superovid គឺជារឿងដែលត្រឹមស្ថិតក្នុងការសន្និដ្ឋាន តែបើតាមការគណនាជាក់ស្តែង ទៅលើទំហំនៃចក្រវាល ដែលយើងអាចសង្កេតឃើញនោះ ចន្លោះប្រហោង ឬលំហ Void និង Supervoid គឺស្មើនឹងជាង ៨០% ទៅហើយនៃទំហំចក្រវាលទាំងមូល។
បន្ថែមពីនេះនៅក្នុង Void និង Supervoid មិនមែនថា គ្មានកាឡាក់ស៊ីសោះតែម្តងនោះឡើយ តែអាចមាននៅក្នុងចំនួនតិចតួចបំផុត។ សម្រាប់ Void ដែលស្ថិតនៅកៀកផែនដី ឬកាឡាក់់ស៊ី Milky Way យើងបំផុតនោះមានឈ្មោះថា Local Void។ ប្រហោងចក្រវាល Local Void នេះមានមុខកាត់ ១៥០លានឆ្នាំពន្លឺ ហើយចំណុចកណ្តាលរបស់វា មានចម្ងាយខ្ទង់ ៧៥លានឆ្នាំពន្លឺពីផែនដី។ ប្រការនេះក៏មានន័យថា កាឡាក់ស៊ីរបស់យើងកំពុងស្ថិតនៅជុំវិញ ឬជាយនៃប្រហោង Void ដែលជាលំហស្ទើរតែគ្មានកាឡាក់ស៊ីសោះនោះផងដែរ៕
ប្រែសម្រួល៖ ឥន្ទ វុត្ថា (រក្សាសិទ្ធិដោយ Cambo Space)
ប្រភព៖ Independent/NASA (updated: ថ្ងៃអង្គារ ទី០២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤)