សំនួរមិត្តអ្នកអាន៖ តើហេតុអ្វីបានជាផ្ទៃមេឃមានពណ៌ខៀវនៅពេលថ្ងៃ និងជើងមេឃក្រហមឆ្អិនឆ្អៅនាពេលល្ងាច?
(បរទេស)៖ វាគឺជារឿងងាយស្រួល និងធម្មតាៗក្នុងការមើលឃើញថា ផ្ទៃមេឃមានពណ៌ខៀវ ក៏ប៉ុន្តែតើអ្នកមានធ្លាប់ឆ្ងល់ថា មកពីមូលហេតុអ្វីដែរ ឬទេ? មនុស្សឆ្លាតៗជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតក៏ធ្លាប់មានចម្ងល់អំពីរឿងនេះផងដែរ ហើយវាបានចំណាយពេលយ៉ាងយូរ ទំរាំតែបានស្វែងរកឃើញចម្លើយតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ។ នេះបើតាមការដកស្រង់ព័ត៌មានពីគេហទំព័ររបស់អង្គការ NASA នៅមុននេះបន្តិចនារសៀលថ្ងៃអង្គារ ទី២៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧។
ពន្លឺដែលចាំងមកពីព្រះអាទិត្យត្រូវបានមើលឃើញថា មានពណ៌ស ប៉ុន្តែតាមពិតទៅមានរួមផ្សំឡើងពីគ្រប់ពណ៌ទាំងអស់ដែលមាននៅក្នុងឥន្ធនូ។ ដូចទៅនឹងថាមពលដែលធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រ ថាមពលពន្លឺក៏ធ្វើដំណើរនៅក្នុងទម្រង់ជារលកដែរ ដោយពន្លឺខ្លះធ្វើដំណើរនៅក្នុងទម្រង់ជារលកមានប្រវែងខ្លីៗ និងខ្លះទៀតធ្វើដំណើរនៅក្នុងទម្រង់ជារលកប្រវែងវែងៗ។ ហើយពន្លឺដែលមានប្រវែងរលកវែងជាងគេគឺពណ៌ក្រហម ខណៈខ្លីជាងគេគឺពណ៌ខៀវ។
គ្រប់ពន្លឺទាំងអស់ធ្វើដំណើរនៅក្នុងគោលដៅត្រង់ស្មើ លើកលែងតែមានអ្វីម៉្យាងមកប៉ះផ្លូវរបស់វា ដែលជាលទ្ធផលអាចបំផ្លាញ ឬពត់ផ្លាស់ប្តូរទិសរបស់វា ក៏ប៉ុន្តែពន្លឺក៏អាចបែកខ្ញែកសាយភាយផងដែរ នៅក្នុងករណីដែលវាឆ្លងកាត់ម៉ូលេគុលរបស់ឧស្ម័នផ្សេងៗ នៅក្នុងបរិយាកាស។
តួយ៉ាងនៅពេលពន្លឺព្រះអាទិត្យ ឈានចូលមកដល់បរិយាកាសនៃភពរបស់យើង វានឹងបែកខ្ចាត់ខ្ចាយពាសពេញបរិយាកាស ទៅកាន់គ្រប់ទិសទី ដោយសារតែឧស្ម័ន និងភាគល្អិតផ្សេងៗជាច្រើននៅក្នុងខ្យល់ ហើយនាពេលនោះពន្លឺពណ៌ខៀវ នឹងរាយប៉ាយទៅរាល់គ្រប់ទិសទី ច្រើនជាងពន្លឺមានពណ៌ដទៃៗទៀត ដោយសារតែវាធ្វើដំណើរក្នុងទម្រង់ជារលកខ្លីៗ និងតូចជាងគេ។ ប្រការហេតុនេះទើបយើង មើលឃើញផ្ទៃមេឃជាទូទៅមានពណ៌ខៀវ។
យ៉ាងណាមិញពេលងាកទៅមើលក្បែរជើងមេឃវិញ យើងសង្កេតឃើញថា ផ្ទៃមេឃបានរំសាយពណ៌ទៅខៀវខ្ចីស្ទង់ៗ ឬមួយក៏ពណ៌សតែម្តង។ នេះគឺពីព្រោះតែពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលឈានដល់ជើងមេឃ បានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់បរិយាកាសកាន់តែជ្រៅ ក៏ដូចជាខ្យល់កាន់តែច្រើនថែមទៀត ជាងពន្លឺព្រះអាទិត្យដែលមកដល់យើងចំពីលើយើងផ្ទាល់។
ជាងនេះទៅទៀតដោយសារតែពន្លឺព្រះអាទិត្យឆ្លងកាត់ខ្យល់ទាំងនេះ ម៉ូលេគុលរបស់វាក៏បំបែកពន្លឺពណ៌ខៀវជាច្រើនលើកច្រើនសារ ទៅកាន់ទិសដៅជាច្រើន។ បន្ថែមពីនេះផ្ទៃផែនដីក៏បានបំផ្លាត និងធ្វើឲ្យពន្លឺទាំងនោះខ្ទាតខ្ចាត់ខ្ចាយផងដែរ ដែលប្រការនេះជាការលាយឡំពណ៌ជាច្រើនបញ្ចូលគ្នាម្តងទៀត។ ដូច្នេះហើយយើងមើលឃើញពណ៌ស ច្រើនជាងពណ៌ខៀវ។
គួរបញ្ជាក់ថា ចំពោះព្រះអាទិត្យលិចមានពណ៌ក្រហមឆ្អិនឆ្អៅវិញគឺថា ស្របពេលដែលព្រះអាទិត្យបន្ទាបខ្លួនកាន់តែទាបជិតលិចផុតបាត់ ពន្លឺរបស់វាកំពុងតែធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់បរិយាកាសបន្ថែមទៀត ហើយនាពេលនោះពន្លឺពណ៌ខៀវក៏បានខ្ចាត់ខ្ចាយបន្តទៀត អនុញ្ញាតឲ្យពន្លឺពណ៌ក្រហម និងលឿង ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ភ្នែកទាំងគូរបស់អ្នក ដែលមើលទៅដូចជាពណ៌សាច់ផ្លែល្ហុងរៀបនឹងទុំ៕
ប្រែសម្រួល៖ ឥន្ទ វុត្ថា (រក្សាសិទ្ធិដោយ Cambo Space)
ប្រភព៖ NASA (អត្ថបទដើមនៅឆ្នាំ២០១៧/បង្ហោះឡើងវិញនៅថ្ងៃចន្ទ ទី០៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤)
